Zgodnie z treścią art. 4914 ustawy Prawo Upadłościowe: sąd upadłościowy oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem jego zgłoszenia:
- w stosunku do dłużnika prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe i zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
- plan spłaty wierzycieli ustalony we wcześniej prowadzonym konsumenckim postępowaniu upadłościowym został uchylony na skutek niewykonywania określonych w nim obowiązków
- mając taki obowiązek, wbrew przepisom dłużnik nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości. Dotyczy to osób, które były w przeszłości przedsiębiorcami (tj. prowadziły jednoosobową działalność gospodarczą) lub osobami uprawnionymi do reprezentowania przedsiębiorców (np. prezesem spółki z o.o.),
- dokonana przez dłużnika czynność prawna została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli,
- w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część zobowiązań
Wyjątkami od tych przesłanek negatywnych są właśnie klauzule słuszności i humanitaryzmu, które mają zastosowanie w przypadku, gdy do niewypłacalności doszło mimo zachowania należytej staranności. Przesłanki te znoszą przesłanki negatywne ogłoszenia upadłości.
W ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe ustawodawca przewidział istnienie dwóch klauzul generalnych: względy słuszności i względy humanitarne. Pojęcia te są pojęciami nieostrymi. Ustawodawca pozostawił więc duże pole swobody sądowi przy decydowaniu o zastosowaniu tych przesłanek. Zadaniem sądu jest więc zbadać każdą indywidualnie i rozpatrzyć, czy względy te można wziąć pod uwagę czy też nie. Przy ich rozpatrywaniu niezmiernie ważna jest postawa samego dłużnika w stosunku do swojej sytuacji, m.in.: jego nastawienie do wierzycieli, próba regulowania zobowiązań, motywacja wyjścia z zadłużenia oraz trwające rozmowy i ugody z wierzycielami. Decydującą kwestią są przyczyny wywołania lub pogłębienia stanu niewypłacalności. Ważne jest, by dłużnik nie zwiększył swojego zadłużenia umyślnie bądź w skutek rażącego niedbalstwa.
Przez pojęcie „względów słuszności” rozumiemy otoczenie, w którym znalazł się dłużnik przy zaistnieniu bądź pogłębieniu stanu niewypłacalności. Badamy, czy sytuacja, w której się znalazł może usprawiedliwić jego zachowanie. Sąd dokonuje oceny z punktu widzenia ogólnych reguł moralnych (m.in. słuszności kontraktowej, uczciwości kupieckiej, lojalności wobec innych podmiotów) na podstawie całokształtu okoliczności sprawy. W doktrynie wskazuje się, że względy słuszności to powszechnie akceptowane normy moralne i etyczne, obowiązujące wszystkich uczestników życia społecznego. Występują, gdy niewypłacalność była skutkiem okoliczności o charakterze obiektywnym (przykładowo choroby, niezawinionej utraty źródeł), a także gdy przemawiają za tym silne argumenty o charakterze społecznym czy słusznościowym.
„Względy humanitarne” odnoszą się natomiast bezpośrednio do osoby samego dłużnika, jego warunków osobistych. Zasada ta stoi na straży poszanowania godności człowieka i poczucia wartości. Wiąże się ona z zaspokojeniem podstawowych potrzeb człowieka niezbędnych do godnego życia.
Masz pytania? Potrzebujesz wsparcia? Wejdź na www.upadanie.pl i wyślij do nas informacje.
Patrycja Duda
Asystent Syndyka
Lege Advisors Sp. z o.o.