Co to jest plan spłaty?
Postępowanie upadłościowe kończy się bądź całkowitym umorzeniem zobowiązań, jeśli sytuacja upadłego w oczywisty sposób wykazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat, bądź ustaleniem planu spłaty przynajmniej części zobowiązań w terminie maksymalnie do 36 miesięcy. Plan spłaty ma charakter przede wszystkim wychowawczy stąd całkowite umorzenie zobowiązań bez jego ustanawiania powinno być wyjątkiem, a nie zasadą. Plan spłaty jest ustalany na koniec postępowania upadłościowego w drodze postanowienia Sądu po wysłuchaniu upadłego, syndyka i wierzycieli. W postanowieniu tym Sąd ustala w jakim stopniu i w jakim czasie (nie dłuższym niż 36 miesięcy) upadły będzie musiał dokonywać regularnych spłat na rzecz wierzycieli oraz jaka część zobowiązań zostanie umorzona.
Plan spłaty ma charakter wychowawczy. Jego celem nie jest więc zaspokojenie wierzycieli w pełnym stopniu, lecz dokonanie tego w zakresie, w jakim upadły jest do tego zdolny. Przy ustalaniu planu spłaty Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości.
Obowiązki.
W postanowieniu Sąd nakłada na upadłego również obowiązek składania corocznie, do końca kwietnia, sprawozdania z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Do sprawozdania upadły dołącza kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego. Warto też dodać potwierdzenie dokonywanych spłat przez upadłego, ale nie jest to konieczne. Sąd nie wzywa upadłego do złożenia sprawozdania. Obowiązkiem upadłego jest pilnowanie terminu złożenia sprawozdania.
Zmiana i umorzenie planu spłaty.
W razie wystąpienia nowych lub nieznanych w chwili ustalania planu spłaty okoliczności upadły ma możliwość złożenia wniosku do sądu upadłościowego o zmianę planu spłaty. Z wnioskiem takim może wystąpić również wierzyciel, w sytuacji, gdy poprawi się sytuacja majątkowa dłużnika (np. wygrana na loterii, otrzymanie darowizny lub spadku, itp., ale z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej). Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, a od postanowienia sądu drugiej instancji skarga kasacyjna.
Jeśli sytuacja upadłego nie pozwala mu na wywiązania się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli ma ona charakter trwały i wynika z okoliczności niezależnych od upadłego, sąd na wniosek upadłego, po wysłuchaniu wierzycieli, może uchylić plan spłaty wierzycieli i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego.
Kiedy nie występuje plan spłaty?
Sąd może umorzyć w całości zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli w sytuacji, jeśli sytuacja osobista upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Umarzając zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli sąd obciąża Skarb Państwa tymczasowo pokrytymi kosztami postępowania. W przypadku tym zostaną również umorzone wierzytelności nie wskazane we wniosku, o ile niewskazanie ich nie było zamierzone. Umorzeniu nie podlegają jedynie te zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił i tylko pod warunkiem, że niewskazany nie brał udziału w postepowaniu.
Z naszych doświadczeń, sąd umorzył plan spłaty, np. kobiecie prowadzącej samotnie gospodarstwo domowe w wieku przedemerytalnym uzyskującej dochody w wysokości minimalnej krajowej.
Umorzeniu nie podlegają:
- zobowiązania o charakterze alimentacyjnym,
- zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
- zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny,
- obowiązek naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
- zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
- zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Uchylenie.
W przypadku niewykonywania obowiązków planu spłaty sąd może postanowić o uchyleniu planu spłaty, przez co upadły będzie musiał uregulować w całości swoje zobowiązania, jeśli:
- upadły nie złożył w terminie sprawozdania z wykonania planu spłaty wierzycieli,
- zataił osiągnięte przychody lub nabyte składniki majątkowe w sprawozdaniu z wykonania planu spłaty wierzycieli,
- dokonał czynności prawnej, bez uzyskania zgody sądu albo czynność ta nie została przez sąd zatwierdzona,
- ukrywał majątek lub czynność prawna upadłego została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli).
Chyba że uchybienie obowiązkom jest nieznaczne lub dalsze wykonywanie planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub humanitarnymi.
W sytuacji, gdy lista zgłoszonych wierzytelności w toku postepowania upadłościowego jest pusta, sąd powinien wydać postanowienie o stwierdzeniu wykonywania planu spłaty i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości. Brak zgłoszeń wierzytelności nie może stanowić podstawy do umorzenia postepowania upadłościowego.
Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
Masz pytania? Potrzebujesz wsparcia? Wejdź na www.upadanie.pl i wyślij do nas informacje.
Patrycja Duda
Asystent Syndyka
Lege Advisors Sp. z o.o.